Wednesday 1 July 2020
🧘🏻♂योग विज्ञान शृंखला🧘♀
✒️.....डॉ. शरद रामढवे.
(कान,नाक,घसा तज्ञ)
योगनिद्रा भाग २
मनाचे प्रशिक्षण : योगनिद्रेमध्ये जेव्हा विश्रांतीची अवस्था प्राप्त होते त्यावेळी अवचेतन व अचेतन स्तरांचे व्दार उघडतात. अवचेतन व अचेतन मन हे मानवांचे सर्वाधिक शक्तिचे केंद्र आहेत. योगनिद्रेच्या साधारण अभ्यासाने माणूस मनाच्या खोलवर प्रवेश करु शकतो. मानवाचे अवचेतन मन सर्वाधिक आज्ञाधारी शिष्याप्रमाणे असते.
या अवस्थेमध्ये जी आज्ञा दिली जाते ती तत्परतेने पाळली जाते.
लहान मुलांमधील चंचलता अभ्यासाची अरुची, अशांती, अनिद्रा तसेच तरुण मुलांमध्ये तंबाखू, सिगारेट, दारु, मादक पदार्थांचे व्यसन सुटण्यासाठी योगनिद्रा अभ्यासाची मदत होते. वेदने पासून मुक्ति मिळते, तसेच काही लोकांना वेदना विनाशक गोळ्या खाण्याची लत असते. ती कमी होते. शरिरातील पियुशी ग्रंथी ही वेदना आणि पिडा यांची संवेदन वाहक ग्रंथी असून योगनिद्रामध्ये पियुशी ग्रंथी उत्तेजित होते आणि त्यामधून वेदना विनाशक रस जसे एन्डॉर्फीन (Endorphin) आणि एन्सेफेलीन्स (Encephelins) सारखे Endogenous Morphines चा खाब निर्माण होतो. तो केंद्रीय मज्जासंस्थाच्या सर्व बाजूने असणाऱ्या मज्जारज्जूमधील द्रवपदार्थामध्ये (Cerebrospinal Fluid) जाऊन मिळतो व मनुष्यास वेदनेपासून आराम मिळतो.
जेंव्हा एखादी माता भयंकर तणावामध्ये असते त्यावेळी तणावजन्य संस्प्रेरक (Hormone) जसे Adrenaline नामक ग्रंथीच्या माध्यमातून आणि NoradrenaIne संप्रेरक प्लासेंटा मधून अर्भकाच्या (शिशुच्या) रक्तप्रवाहात मिसळतो. त्याचा विषारी परिणाम बाळाच्या शारिरीक व मानसिक विकासावर होतो. अशावेळी योगनिद्रेचा फायदा मातेस उपयुक्त ठरतो.
दमा, यामध्ये श्वासनलिका आकुंचन पावल्यामुळे श्वास घेण्यास त्रास होतो. योगनिद्रेच्या अभ्यासामुळे श्वासनलिकेच्या स्नायुंचे शिथिलीकरण, मानसदर्शन आणि संकल्पाद्वारे श्वासास होणारा अवरोध दूर केला जातो व व्यक्तिस सुखानुभूती होते.
योगनिद्रामध्ये हायपोथैलॅमस परानुकंपा नाडी संस्थान व्दारा हृदयाकडे तणावमुक्त संवेदना पाठवते, परिणाम स्वरुप हृदयाचे ठोके कमी होतात, रक्तदाब कमी होतो व हृदयावर पडणारा अतिरीक्त भार कमी होतो. कोरोनरी व्हासोस्पाजम (Coronary vasaspasm)) कमी होतो. भावनात्मक आणि आत्मिक तणावामुळे कोरोनरी आर्टरी आकुंचन पावते व कोरोनरी व्हासोस्पाजम होऊन हार्ट अटॅक येऊ शकतो.
योगनिद्रामुळे कमी होणारा रक्तचाप हा १२ महिनेपर्यंत टिकून राहतो. रक्तदाबासाठी घेतल्या जाणाऱ्या गोळीचा परिणाम २४ तास राहतो.
योगनिद्रामध्ये मेंदुत होणारे विद्युत लहरीतील बदल हे साधारण ध्यान साधनेत दिसणाऱ्या बदला सारखेच असतात.योगनिद्रामध्ये थिटा विद्युत लहरी ह्या ११ % ने जास्त तर अल्फा विद्युत लहरी ध्यान साधनेपेक्षा कमी दिसतात.
Sharadyogigyan.blogspot.com
🧘🏻♂योग विज्ञान शृंखला🧘♀
✒️.....डॉ. शरद रामढवे.
(कान,नाक,घसा तज्ञ)
योगनिद्रा भाग २
मनाचे प्रशिक्षण : योगनिद्रेमध्ये जेव्हा विश्रांतीची अवस्था प्राप्त होते त्यावेळी अवचेतन व अचेतन स्तरांचे व्दार उघडतात. अवचेतन व अचेतन मन हे मानवांचे सर्वाधिक शक्तिचे केंद्र आहेत. योगनिद्रेच्या साधारण अभ्यासाने माणूस मनाच्या खोलवर प्रवेश करु शकतो. मानवाचे अवचेतन मन सर्वाधिक आज्ञाधारी शिष्याप्रमाणे असते.
या अवस्थेमध्ये जी आज्ञा दिली जाते ती तत्परतेने पाळली जाते.
लहान मुलांमधील चंचलता अभ्यासाची अरुची, अशांती, अनिद्रा तसेच तरुण मुलांमध्ये तंबाखू, सिगारेट, दारु, मादक पदार्थांचे व्यसन सुटण्यासाठी योगनिद्रा अभ्यासाची मदत होते. वेदने पासून मुक्ति मिळते, तसेच काही लोकांना वेदना विनाशक गोळ्या खाण्याची लत असते. ती कमी होते. शरिरातील पियुशी ग्रंथी ही वेदना आणि पिडा यांची संवेदन वाहक ग्रंथी असून योगनिद्रामध्ये पियुशी ग्रंथी उत्तेजित होते आणि त्यामधून वेदना विनाशक रस जसे एन्डॉर्फीन (Endorphin) आणि एन्सेफेलीन्स (Encephelins) सारखे Endogenous Morphines चा खाब निर्माण होतो. तो केंद्रीय मज्जासंस्थाच्या सर्व बाजूने असणाऱ्या मज्जारज्जूमधील द्रवपदार्थामध्ये (Cerebrospinal Fluid) जाऊन मिळतो व मनुष्यास वेदनेपासून आराम मिळतो.
जेंव्हा एखादी माता भयंकर तणावामध्ये असते त्यावेळी तणावजन्य संस्प्रेरक (Hormone) जसे Adrenaline नामक ग्रंथीच्या माध्यमातून आणि NoradrenaIne संप्रेरक प्लासेंटा मधून अर्भकाच्या (शिशुच्या) रक्तप्रवाहात मिसळतो. त्याचा विषारी परिणाम बाळाच्या शारिरीक व मानसिक विकासावर होतो. अशावेळी योगनिद्रेचा फायदा मातेस उपयुक्त ठरतो.
दमा, यामध्ये श्वासनलिका आकुंचन पावल्यामुळे श्वास घेण्यास त्रास होतो. योगनिद्रेच्या अभ्यासामुळे श्वासनलिकेच्या स्नायुंचे शिथिलीकरण, मानसदर्शन आणि संकल्पाद्वारे श्वासास होणारा अवरोध दूर केला जातो व व्यक्तिस सुखानुभूती होते.
योगनिद्रामध्ये हायपोथैलॅमस परानुकंपा नाडी संस्थान व्दारा हृदयाकडे तणावमुक्त संवेदना पाठवते, परिणाम स्वरुप हृदयाचे ठोके कमी होतात, रक्तदाब कमी होतो व हृदयावर पडणारा अतिरीक्त भार कमी होतो. कोरोनरी व्हासोस्पाजम (Coronary vasaspasm)) कमी होतो. भावनात्मक आणि आत्मिक तणावामुळे कोरोनरी आर्टरी आकुंचन पावते व कोरोनरी व्हासोस्पाजम होऊन हार्ट अटॅक येऊ शकतो.
योगनिद्रामुळे कमी होणारा रक्तचाप हा १२ महिनेपर्यंत टिकून राहतो. रक्तदाबासाठी घेतल्या जाणाऱ्या गोळीचा परिणाम २४ तास राहतो.
योगनिद्रामध्ये मेंदुत होणारे विद्युत लहरीतील बदल हे साधारण ध्यान साधनेत दिसणाऱ्या बदला सारखेच असतात.योगनिद्रामध्ये थिटा विद्युत लहरी ह्या ११ % ने जास्त तर अल्फा विद्युत लहरी ध्यान साधनेपेक्षा कमी दिसतात.
Sharadyogigyan.blogspot.com
No comments:
Post a Comment