*योग विज्ञान शृंखला* 🧘♀
✒️.....डॉ. शरद रामढवे.
(कान,नाक,घसा तज्ञ)
योगासन भाग 3
व्यायाम करणाऱ्याचे किंवा एरोबिक चा अभ्यास करणाऱ्याचे स्नायू पिळदार आणि मोठ्या आकाराची असतात, कारण स्नायू मध्ये समताण (isotonic) हालचाल होते. हे स्नायू फुगीर दिसतात,हालचालीत प्राणवायू जास्त प्रमाणात लागतो. त्यांना पूर्वस्थितीत येण्यास वेळ लागतो. कारण त्यांच्यामध्ये ऑक्सिडेंटिव्ह चयापचय ( oxidative metabolism) वाढते. तसेच स्नायुतील मायटोकॉनड्रिंयाचे
( mytochondria) प्रमाण वाढते.
योगासनामध्ये स्नायूंची स्थिर स्थिती असते आणि त्यांच्यामधील हालचाल ही समलांबी ( isometric) असून स्नायूंचा आकार बदलत नाही.प्राणवायू कमी लागतो. आणि स्नायू कमी वेळात पूर्वस्थितीत येतात.
योगासनामध्ये स्नायू जास्त वेळ आकुंचनाच्या स्थितीमध्ये असतात . त्यामुळे स्नायुवरील रक्तवाहिन्यावर सतत दाब राहिल्याने रक्तवाहिन्या रिकाम्या होतात. स्नायू प्रसरण पावल्यानंतर दाब कमी होतो व रक्तवाहिन्यांमधील रक्त प्रवाह वाढतो. आसनामध्ये स्नायू सतत आकुंचन स्थितीत ठेवण्यासाठी जी ऊर्जा लागते ती स्नायूमधील ए. टी. पी. ( Adenosine Triphosphate) आणि क्रियाटिन फ़ॉस्फेट (Creatine Posphate) यामधून घेतली जाते. त्याचप्रमाणे स्नायूंमध्ये मायोग्लोबिन(Myoglobin)असते. ज्यामध्ये ऑक्सिजन साठवून ठेवलेले असते.त्यामधून ही ऊर्जा घेतली जाते. ज्याप्रमाणे रक्तामध्ये हिमोग्लोबिन ऑक्सिजनचा पुरवठा करते त्याचप्रमाणे मायोग्लोबिन स्नायूंमध्ये ऑक्सिजनचा पुरवठा करते.
नियमित आणि सततच्या योगासनाच्या अभ्यासाने साधक एखाद्या आसनाच्या आदर्श स्थितीमध्ये जास्त वेळ स्थिर राहू शकतो कारण त्याच्या स्नायूंमध्ये क्रियाटिन आणि मायोग्लोबिनचे प्रमाण वाढलेले असते.
आसनामध्ये साधक जेंव्हा पूर्णस्थितीमध्ये स्थिर होतो त्यावेळी त्याचा श्वास खोल व लांब होतो. ही क्रिया साधारणपणे जेंव्हा मोठे स्नायू उदा.:पाठीच्याकण्याच्या बाजूच्या स्नायूंमध्ये (paraspinal muscles) आढळते. उदा: भुजंगासन,सलभासन, त्रिकोणासन,मत्स्यासन इत्यादी.आसन सोडल्यानंतर त्यास ३ ते ४ दीर्घ श्वास घ्यावे लागतात.
sharadyogvigyan.blogspot.com
✒️.....डॉ. शरद रामढवे.
(कान,नाक,घसा तज्ञ)
योगासन भाग 3
व्यायाम करणाऱ्याचे किंवा एरोबिक चा अभ्यास करणाऱ्याचे स्नायू पिळदार आणि मोठ्या आकाराची असतात, कारण स्नायू मध्ये समताण (isotonic) हालचाल होते. हे स्नायू फुगीर दिसतात,हालचालीत प्राणवायू जास्त प्रमाणात लागतो. त्यांना पूर्वस्थितीत येण्यास वेळ लागतो. कारण त्यांच्यामध्ये ऑक्सिडेंटिव्ह चयापचय ( oxidative metabolism) वाढते. तसेच स्नायुतील मायटोकॉनड्रिंयाचे
( mytochondria) प्रमाण वाढते.
योगासनामध्ये स्नायूंची स्थिर स्थिती असते आणि त्यांच्यामधील हालचाल ही समलांबी ( isometric) असून स्नायूंचा आकार बदलत नाही.प्राणवायू कमी लागतो. आणि स्नायू कमी वेळात पूर्वस्थितीत येतात.
योगासनामध्ये स्नायू जास्त वेळ आकुंचनाच्या स्थितीमध्ये असतात . त्यामुळे स्नायुवरील रक्तवाहिन्यावर सतत दाब राहिल्याने रक्तवाहिन्या रिकाम्या होतात. स्नायू प्रसरण पावल्यानंतर दाब कमी होतो व रक्तवाहिन्यांमधील रक्त प्रवाह वाढतो. आसनामध्ये स्नायू सतत आकुंचन स्थितीत ठेवण्यासाठी जी ऊर्जा लागते ती स्नायूमधील ए. टी. पी. ( Adenosine Triphosphate) आणि क्रियाटिन फ़ॉस्फेट (Creatine Posphate) यामधून घेतली जाते. त्याचप्रमाणे स्नायूंमध्ये मायोग्लोबिन(Myoglobin)असते. ज्यामध्ये ऑक्सिजन साठवून ठेवलेले असते.त्यामधून ही ऊर्जा घेतली जाते. ज्याप्रमाणे रक्तामध्ये हिमोग्लोबिन ऑक्सिजनचा पुरवठा करते त्याचप्रमाणे मायोग्लोबिन स्नायूंमध्ये ऑक्सिजनचा पुरवठा करते.
नियमित आणि सततच्या योगासनाच्या अभ्यासाने साधक एखाद्या आसनाच्या आदर्श स्थितीमध्ये जास्त वेळ स्थिर राहू शकतो कारण त्याच्या स्नायूंमध्ये क्रियाटिन आणि मायोग्लोबिनचे प्रमाण वाढलेले असते.
आसनामध्ये साधक जेंव्हा पूर्णस्थितीमध्ये स्थिर होतो त्यावेळी त्याचा श्वास खोल व लांब होतो. ही क्रिया साधारणपणे जेंव्हा मोठे स्नायू उदा.:पाठीच्याकण्याच्या बाजूच्या स्नायूंमध्ये (paraspinal muscles) आढळते. उदा: भुजंगासन,सलभासन, त्रिकोणासन,मत्स्यासन इत्यादी.आसन सोडल्यानंतर त्यास ३ ते ४ दीर्घ श्वास घ्यावे लागतात.
sharadyogvigyan.blogspot.com
No comments:
Post a Comment